Το παρόν κείμενο δεν γράφεται υπό θυμικούς όρους μιας μνησικακίας ή χαιρεκακίας λόγω πιθανών ή πιθανολογούμενων επιβεβαιώσεων, αλλά επί το πλείστον μέσα από δυναμικές πολιτικής ενσυναίσθησης. Ο βασικός στόχος είναι η συμβολή σε μια κριτική αναγνώριση της διαμορφωμένης κατάστασης, των ισορροπιών δύναμης και του συσχετισμού ισχύος.
Η σύγχρονη πολιτική αριστερά ογκώθηκε με σχετικό τρόπο κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης του 2008 μέσα από τις αποκρίσεις της σε αυτήν. Εμπειρικά, η διαχωριστική γραμμή ήταν από τη μια η πλειοψηφική πρόταση διαχείρισης και υπέρβασης της κρίσης διά του κράτους λειτουργούντος σε αντιπαράθεση προς κεφαλαιακές λειτουργίες μέσα από μετά/νέο-κεϋνσιανές και ετερόδοξες μακρο-οικονομικές συνταγές, κάτι που σχηματοποιήθηκε στην Ευρώπη κύρια με ΣΥΡΙΖΑ και Podemos, και από την άλλη η μειοψηφική προσέγγιση προερχόμενη από την πολλαπλότητα της εργατικής (μετα-)αυτονομίας με προσήλωση στο εξεγερτικό προτσές μέσα από τον εντοπισμό των νέων κεφαλαιακών μορφών και των μητροπολιτικών λειτουργιών.[1]
Καθώς η κρίση λάμβανε άμεσες γεωστρατηγικές μορφές και το προτσές κεφαλαιακής συσσώρευσης διέκρινε στον πόλεμο και στο μιλιταρισμό ένα κυρίαρχο πεδίο ανασυγκρότησης και αντεπίθεσης, κάτι που κατέστη δυνατό μετά από την Αραβική Άνοιξη, την ανατροπή του Καντάφι στη Λιβύη και τον πολιτικό πόλεμο στη Συρία, στα 2014 η ανατροπή της κυβέρνησης στην Ουκρανία και το ξέσπασμα της βίαιης αντιπαράθεσης σηματοδότησε τη στιγμή εξωτερίκευσης της καπιταλιστικής στρατηγικής δυναμικής με όρους παγκόσμιου διακρατικού ανταγωνισμού. Σε εκείνη τη συγκυρία άρχισε να επαναδιαμορφώνεται η αντιίμπ, αντιδυτική πτέρυγα της πολιτικής αριστεράς η οποία είτε προέβαλλε τη στρατηγική του “άξονα της αντίστασης” (Κορέα-Κίνα-Ρωσία-Ιράν) και σε ένα πιο ευρύ επίπεδο τον ευρασιατισμό, είτε τη σχηματοποιημένη μέσα στο anti-global κίνημα της δεκαετίας του 2000 λογική του “σοσιαλισμού του 21ου αιώνα” (Κούβα, Βενεζουέλα, Βολιβία) ή και τα δυο μαζί στην προοπτική ενός ευρύτερου στρατοπέδου.
Συγχρόνως, κύρια στις ΗΠΑ κατά τις θητείες Ομπάμα αναθάρρησαν κομμάτια πολιτισμικής αριστεράς συγκροτημένα γύρω από πολιτικές ταυτοτήτων, το έμφυλο, το δικαιωματισμό, την ποικιλότητα (diversity), την πολιτισμική κριτική τα οποία αξιοποιώντας τις πανεπιστημιακές, μιντιακές, θεαματικές και διοικητικές έδρες τους επέδειξαν ικανότητα παραγωγής και προώθησης.
Εύκολα είναι αντιληπτό ότι επικρατεί πολιτικός και στρατηγικός κατακερματισμός καθ’ όσον οι διαφορετικές πτέρυγες και τάσεις έχουν συχνά αλληλοαποκλειόμενους προσανατολισμούς και αντιθετικές στοχεύσεις, ενώ οι οποίες συμμαχίες είναι πρόσκαιρες και ευκαιριακές.
Τα δύο σημεία καμπής για την πολιτική αριστερά είναι αυτά που σηματοδοτούν τις δύο βασικές καμπές για το παγκόσμιο πολιτικό στερέωμα και συγκεκριμένα το Brexit (2016) και η ανάδειξη Τραμπ (2017).
Αμφότερες αυτές οι ιστορικές ανατροπές έχουν απελευθερώσει πολιτική δυναμική ώστε όλες οι τάσεις και τα σημαίνοντα της ιστορικοπολιτισμικά αγγλοσαξονικής δεξιάς έχουν μορφοποιηθεί σε μαζικό κίνημα τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στη ΜΒ. Η χθεσινή (διεξαχθείσα σε μητροπολιτικό επίπεδο) πρωτοφανή σε μαζικότητα διαδήλωση στο (πολυπολιτισμικό και πολυθρησκευτικό) Λονδίνο με κεντρικό σύνθημα “Unite the Kingdom” η οποία κλήθηκε από αμφιλεγόμενους εκπροσώπους του αγγλικού εθνικισμού, με τη διαδικτυακή συμμετοχή του Ελον Μασκ, αναδεικνύει ότι οι από πέρσι το καλοκαίρι αντιμεταναστευτικές ταραχές μετουσιώνονται και γενικεύονται σε μια συγκεκριμένη πολιτική κίνηση με αφηρημένη αναφορά στη συντακτική ανασυγκρότηση της χώρας. Αυτό δεν είναι μόνο ηγεμονικό αλλά πάει τόσο βαθύτερα, όσο και παραπέρα.
Εν όψει αυτού οι αριστερές πτέρυγες (κυρίως στην Ηπειρωτική Ευρώπη) είτε δεν βγάζουν μιλιά και παριστάνουν ότι δεν συμβαίνει τίποτα, είτε μιλάνε γενικά περί ακροδεξιάς -λες και είναι μπαμπούλας, αλλά δεν μπορούν να εξηγήσουν τη σύνθεση του σημειωτικά ομοιόμορφου πλήθος και την πολιτική δυναμική αυτού του κόσμου, είτε ακόμα πιο αυτοκαταστροφικά υπερασπίζονται πλευρές από την αντιδυτική και αντιευρωπαϊκή πολιτισμική και δημογραφική ατζέντα του πολιτικού ισλάμ.
Επ’ αυτού αναφύεται υπαρκτικός κίνδυνος γι’ αυτά τα κομμάτια της πολιτικής αριστεράς, ώστε η εγκόλπωσή τους στο πολιτικό πρόγραμμα του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος μοιάζει σαν ο μόνος τρόπος σωτηρίας και διάσωσης. Αν κάτι τέτοιο δεν καταστεί εφικτό, η μόνη (αυτοκαταστροφική) διέξοδος θα είναι η ισλαμοποίηση αυτών των κομματιών κάτι που θα σημάνει και την εξάλειψή τους από την οργανικότητα της πολιτικής αριστεράς.
Στον ίδιο χρόνο η αριστερά των επιτελείων του μιλιταρισμού διαβαίνει τις δικές της δοκιμασίες μέσα από την πρόσφατη πολιτική συντριβή στη Βολιβία, την αντιπαράθεση των ΗΠΑ προς την κυβέρνηση της Βενεζουέλας, και την εξεγερτική καταστροφή του προσίδιου καθεστώτος στο Νεπάλ. Ομοίως, το μέγιστο ιστορικό πλήγμα που έχει υποστεί, είναι η ανατροπή Άσαντ (12.2024) και το τέλος του παναραβισμού. Στην πολιτική έκταση αυτής της αριστεράς δύο είναι οι βασικές καθοριστικές δυναμικές: α. η έκβαση των πολεμικών μαχών (Ουκρανία, Μέση Ανατολή κα.) και β. οι οικονομικές εξελίξεις στην Κίνα.
Απ’ αυτήν την άποψη αυτά τα κομμάτια είναι stricto sensu με έναν σχεδόν απόλυτο τρόπο εργαλειοποιημένα στις άμεσες πολεμικές επιδιώξεις, ώστε συχνά ο προσδιορισμός αριστερά υποσκελίζεται από την άμεση εξωτερίκευση της εκάστοτε κρατικής πολιτικής η οποία εξυπηρετείται. Είναι δεδομένο από την ίδια τη φύση αυτού του πράγματος ότι αυτό δεν μπορεί να συγκινήσει κόσμο, αλλά κάποιους μαχητές που θέλουν να παίξουν την παρτίδα και την τύχη τους μέσα στα πραγματικά πεδία των πολέμων. Είναι σίγουρο ότι στο μέτρο που η διαμάχη μεταξύ δυτικών κρατών και Ρωσίας και Κίνας οξύνεται, τμήματα από το κίνημα της ευρωπαϊκής και αμερικανικής (ακρο-)δεξιάς θα έλθουν σε άμεση αντιπαράθεση προς τη μιλιταριστική αριστερά.
Σε εσωτερικό επίπεδο η πρώτη γραμμή εναντίωσης της δεξιάς είναι ως προς την πολιτισμική αριστερά κάτι που έχει συνοψισθεί με τον όρο culture wars. Αυτό έχει αποκτήσει άμεσα θεσμικό-διοικητικό χαρακτήρα με την αντιπαράθεση (2024-) σε μεγάλα Αμερικανικά πανεπιστήμια με αφορμή τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, και παρατηρείται σε μικρότερη ένταση και έκταση, αλλά σε υπαρκτό βαθμό και στα Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Η Διοίκηση Τραμπ δείχνει να επιδιώκει να ξεκαθαρίσει τον πολιτικό και πολιτισμικό χαρακτήρα κάποιων νευραλγικών και ευαίσθητων πανεπιστημιακών κέντρων. -Μόλις προχθές η Μπάτλερ, μια εμβληματική εκπρόσωπος της πολιτισμικής αριστεράς κατηγορήθηκε επίσημα, συγκαταλεγόμενη σε μια λίστα υπόπτων.[2]
Γενικά δεν ξέρουμε ποιος θα κερδίσει στις λεπτομέρειες στην Ουκρανία, πώς ακριβώς θα είναι η Μέση Ανατολή μετά από πέντε ή τρία χρόνια, ποιος και με ποιόν τρόπο θα διαδεχθεί τον Πούτιν, τον Ερντογάν, το Νετανιάχου, σε ποια θέση θα πλασαρισθεί η κινεζική βιομηχανία ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, ποιά ομάδα θα πάρει το champions league, πόσες πωλήσεις θα πετύχει ο τελευταίος δίσκος της Τέιλορ Σουίφτ κοκ. Αυτό, όμως, δεν είναι δείγμα σκεπτικισμού ή αγνωστικισμού.
Με σιγουριά μπορεί να ειπωθεί ότι η αγγλοσαξονική δεξιά έχει αναγνώσει με πολύ καλύτερο και βέλτιστο τρόπο τις σύγχρονες πολιτισμικές συνθήκες, ώστε έχει κατανοήσει τις δυναμικές πραγματικού και δυνάμει υλικού τέλους της προ/μετα-νεωτερικότητας επί των ιδεολογιών της οποίας συνεχίζει να στηρίζεται η αριστερά, από την Μπάτλερ μέχρι τους προσφιλείς στο κινεζικό κράτος -κι αυτό είναι το έσχατο ενοποιητικό σημείο της πολιτικής αριστεράς: η πολιτισμική προσήλωσή της στην (προ/μετα-)νεωτερική ιδεολογία και η αντίστοιχη κατάσταση.
Αν όλο αυτό ιδωθεί από μια
στενή οπτική υλικών συστημάτων είναι ευδιάκριτο ότι το κίνημα που συμβατικά
ονομάζουμε ιστορικοπολιτισμικά αγγλοσαξονική δεξιά είναι αυτό που έχει
το απόθεμα δυναμικής για τα μελλοντικά χρόνια, καθ’ όσον σχηματοποιήθηκε πρόσφατα
στα 2017-2018 επί των αναδυόμενων νέων πραγματικών και υλικών συνθηκών. Απεναντίας,
τα κομμάτια της πολιτικής αριστεράς που εξετάζονται εδώ, διαμορφώθηκαν σε παρελθούσες
συγκυρίες οι υλικοί όροι των οποίων έχουν κατά το μάλλον εκλείψει.
[1]
Ενδεικτικά βλ. Michael Hardt,
Antonio Negri, Commonwealth, Cambridge, Massachusetts, Harvard
University Press, 2009, Franco “Bifo” Berardi, The Uprising. On Poetry and
Finance, LA, semiotext(e), Intervention, series 14, 2012.
[2] Βλ. https://www.theguardian.com/us-news/2025/sep/12/uc-berkeley-trump-administration-antisemitism
No comments:
Post a Comment