Η υποκατάσταση της Πολιτικής από την Αισθητική είναι ένα υποπροϊόν της Μοντερνιστικής αντίληψης, όπως επαναδιαμορφώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, δηλαδή στις συνθήκες του Β΄ Ράιχ και της μπελ επόκ. Επρόκειτο για μια αισιόδοξη μπουρζουάδικη στάση η οποία θάφτηκε στη λάσπη των χαρακωμάτων του ΠΠΑ. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχει παραμείνει ως έξιν στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς κάποιων μεγαλόσχημων.
Αν όταν εμφανίσθηκε ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός κάποιοι ρωτούσαν κριτικά “είναι αυτό τέχνη?”, σήμερα μπορούμε να ρωτάμε “είναι αυτό πολιτική?”
Τα κριτήρια ορισμού της Πολιτικής δεν είναι πολλά, ούτε δυσνόητα. Εξάγονται άμεσα με έλλογο τρόπο από τις περιγραφές και τις εννοιολογήσεις τύπων σαν το Θουκυδίδη, τον Αριστοτέλη, τον Αυγουστίνο, το Θωμα Ακινάτη, τον Όκαμ, το Μακιαβέλι. Στα έργα όλων αυτών η κοινή παραδοχή είναι ότι η Πολιτική αποκρίνεται στο ζήτημα της θεσμικής εξουσίας όπως διαπλέκεται με τον κοινωνικό και ταξικό ανταγωνισμό εντός των πόλεων.
Αυτό, όπως είναι γνωστό, διαθέτει αυτονομία τόσο από την Ηθική, όσο και από την Αισθητική, ώστε η αναγωγή του στη μία ή στην άλλη είναι κάτι ατυχές. Το ευφυές, το νοήμον είναι η ανεύρεση της Ηθικής ή της Αισθητικής διάστασης της Πολιτικής μέσα από και μέσα στην αυτονομία της, και όχι ο αναγωγιστικός υποβιβασμός της στην εμπειρία ή στην αντίληψη περί Αισθητικού ή Ηθικού. Αν ο Ηθικός υποβιβασμός της πολιτικής προέρχεται από την ευρύτητα της φορμαλιστικής Θεολογικής σκέψης, ο Αισθητικός υποβιβασμός έχει να κάνει κύρια με το Μεταμοντερνισμό. Εκ του αποτελέσματος διακρινόμενη αυτή η τάση επιφέρει (μέσω της Ηθικής και Αισθητικής) ένα είδος ουδετεροποίησης και αποπολιτικοποίησης της ίδιας της Πολιτικής δραστηριότητας και παρέμβασης είτε προέρχεται από το κράτος είτε από την αστική κοινωνία και τις κοινωνικές τάξεις.
Η μονομερής Αισθητική αντίληψη περί της Πολιτικής συντείνει στο φαινόμενο της Εισαγωγής στη “18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη”: η πολιτική σύγκρουση και δραστηριότητα ως επιτέλεση, ως σε τελική ανάλυση συμπεριφορά επαναληπτικής υποκριτικής.
Το εργατικό κίνημα έχει υποφέρει από τέτοιες αντιλήψεις. Στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία η επιτελεστική πολιτική (ως επιτέλεση αισθητικών μορφών και διαδικασιών) αποκτά έξτρα επικαιρότητα (από δημοσιολογική άποψη) λόγω της επιρροής του έργου και της παρουσίας της ίδιας της Μπάτλερ στις αντιπαραθέσεις για τις πολιτικές πολώσεις οι οποίες περιστρέφονται γύρω από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή και τις ιδεολογικές συγκρούσεις στα Αμερικανικά Πανεπιστήμια.
Βέβαια, και σ’ αυτές τις περιπτώσεις το μαχαίρι είναι δίκοπο. Άνετα και νομιμοποιημένα, κατ’ ενάσκηση των κριτηρίων της επιτελεστικής, δηλαδή της Μπατλερικής μεθόδου μπορεί κάποιος να αντιτείνει ότι η συμπεριφορά των αριστερών οπαδών της χαμάς είναι η συμπεριφορά της Μπουχαρινικής ομαδοποίησης κατά τα 1918, όπως την εκθέτει ο Λένιν στο “Για τα “αριστερά” παιδιαρίσματα και το μικροαστισμό”. Απ’ αυτή την άποψη, η κριτική απόφανση της Ρόζας στο έργο της για τη Ρωσική Επανάσταση πως “οι Μπολσεβίκοι είναι οι ιστορικοί Κληρονόμοι (“Erben”) των Άγγλων Ισοπεδωτών/Εξισορροπιστών και των Φράγκων Γιακωβίνων” (“Die Bolschewiki sind die historischen Erben der englischen Gleichmacher und der französischen Jakobiner”) μάλλον ταιριάζει στη Μπουχαρινική ομαδοποίηση παρά στο σύνολο των Λενινιστών μπολσεβίκων, καθώς οι δεύτεροι από τα χρόνια του Πλεχάνωφ και της Οργάνωσης της Απελευθέρωσης της Εργασίας παρουσιάζονταν ως συνεχιστές του 1848 και του 1871.
Εν τούτοις, η κριτική μας είναι ότι αυτές οι αναλογίες, οι αναγωγές και οι ανα-βιώσεις δεν βγάζουν πουθενά, και κυρίως δεν συνιστούν με οποιονδήποτε τρόπο οποιαδήποτε μορφή πολιτικής παρέμβασης. Πού αποκτά μια κρίσιμη σημασία η εν λόγω κριτική μας; Μα, φυσικά στο γεγονός της συστημικής κρίσης του φραγκικού κράτους, η οποία μετά την πρώτη φάση της στα 2023 περνάει μετά την πτώση του Μπαϊρού (10/9/2025), το διορισμό καινούριου πρωθυπουργού και τις ήδη διεξαχθείσες δύο μαζικές απεργίες σε διάστημα λιγότερο των 10 ημερών, σε μια πιο δύσκολη, σύνθετη και συνολική φάση.
Η γενική και επιβεβαιωνόμενη εκτίμηση είναι ότι πρόκειται κύρια για μια ανατροπή σε κάποιους κομβικούς λειτουργικούς όρους του φραγκικού κράτους και συγκεκριμένα α. στην επιτελεστική μέθοδο και β. στη διάχυτη θεσμική βιοπολιτική. Τούτου δοθέντος, ο όρος της πολιτικοποίησης προέρχεται κύρια από αυτήν την κριτική αναγνώριση και επίγνωση και όχι από τους εσφαλμένους, αποτυχημένους όρους αναπαραγωγής και μυστικοποίησης της κρίσης.
No comments:
Post a Comment