Die kraftlose Schönheit haßt den Verstand, weil er ihr dies zumutet, was sie nicht vermag. Aber nicht das Leben, das sich vor dem Tode scheut und von der Verwüstung rein bewahrt, sondern das ihn erträgt und in ihm sich erhält, ist das Leben des Geistes. Er gewinnt seine Wahrheit nur, indem er in der absoluten Zerrissenheit sich selbst findet. Diese Macht ist er nicht als das Positive, welches von dem Negativen wegsieht, wie wenn wir von etwas sagen, dies ist nichts oder falsch, und nun, damit fertig, davon weg zu irgend etwas anderem übergehen; sondern er ist diese Macht nur, indem er dem Negativen ins Angesicht schaut, bei ihm verweilt. [1]
“Kurz, die Konkurrenz muß es auf sich
nehmen, alle Begriffslosigkeiten der Ökonomen zu erklären, während die Ökonomen
umgekehrt die Konkurrenz zu erklären hätten“[2].
Ι.
Η
εννοιολόγηση του τρέχοντος βιομηχανικού και εμπορικού προστατευτισμού ως
κρατικού καπιταλισμού[3]
εμβάζει μια γενικότερη προβληματική προσδιορισμού της σύγχρονης περιόδου της καπιταλιστικής
ιστορίας. Αυτό άπτεται κύρια της εργασίας της στρατηγικής σκέψης περιλαμβάνουσας
την πολιτική και συνταγματική ιστορία και τις διεθνείς σχέσεις.
Ένα
ποιοτικό στοιχείο που μπορεί να διακριθεί, είναι ότι ο τραμπισμός τόσο ως
εφαρμοσμένη πολιτική, όσο και ως ιδεολογία τείνει να αποκτήσει ηγεμονικά
σημαίνοντα χαρακτήρα μέσα στην ευρύτερη πολιτική κουλτούρα σε παγκόσμιο
επίπεδο. Αυτό έχει να κάνει με το ότι inter alia συνιστά εν μέρει απόκριση στις χρόνιες
εγκλήσεις της ρωσικής παραδοσιοκρατίας και της φραγκικής δεξιάς. Πρόκειται για
μια δυναμική που εκ νέου ρευστοποιεί τις ποιότητες διακριτότητας μεταξύ παραδοσιακής
αριστεράς και σύγχρονης δεξιάς, και στον ίδιο χρόνο εμφανίζει ρεύματα φιλοτραμπικού
εργατισμού και φιλοτραμπικής κομμουνιστικής αντίληψης.[4]
Η αντιπαράθεση των ατζεντών MAGA
και Woke, και η ενσωμάτωσή της ως τέτοια στη
δημόσια συζήτηση πλειόνων χωρών de facto επιδρά στον αμερικανικό ηγεμονισμό.
Στα
πλαίσια αυτά, η προϊούσα αναγνώριση περί (αυταρχικού) κρατικού καπιταλισμού
αντικειμενικά επιφέρει και μια αναθέρμανση της συζήτησης περί του κεντρικού
σχεδιασμού.
Πριν
λίγες εβδομάδες, ο Nasser Al Masri δημοσίευσε στο RTSG άρθρο με τίτλο “Σοβιετικός Σχεδιασμός
Απομυστικοποιημένος” στο οποίο προβαίνει σε μια συνόψιση του μοντελοποιητικού
κεντρικού σχεδιασμού.[5]
Στις αρχές του Μαρτίου, το ίδιο μέσο είχε δημοσιεύσει άρθρο για τις μάλλον
κεντρικοποιητικές και κεντρικοσχεδιαστικές τάσεις στην Κινεζική εταιρική
διακυβέρνηση.[6]
Αυτό στη βαθιά υλικότητά του μπορεί να ιδωθεί ως αντεστραμμένη αναγνώριση
και κανονικοποίηση της ταξικής πάλης σε μια σειρά τομέων και επιχειρήσεων, αλλά
μπορεί να καταδεικνύει και μια μακροπρόθεσμη[7]
ανάγκη ενίσχυσης του κεντρικού σχεδιασμού ως απάντηση στα χρονίζοντα
(πιθανότατα συστημικά) προβλήματα της Κινεζικής οικονομίας (βαθιά κρίση σε
βιομηχανία κατασκευών και σε real
estate,
αποπληθωρισμός, υποκατανάλωση, τάσεις επιβράδυνσης, ηλικιακή γήρανση πληθυσμού)[8].
Σε
κάθε περίπτωση, ακόμη κι αν ισχύει μια τάση ενίσχυσης του κεντρικού σχεδιασμού στην
Κίνα, αυτό ιδεατά φέρνει αμφότερα πλησίον, και δεν αποκλίνει από το λεγόμενο
κρατικό καπιταλισμό -αν και κάποιος μπορεί να πει ότι η τάση ενίσχυσης του
κεντρικού σχεδιασμού στην Κίνα αποδίδει μόνο την πολιτική και θεσμική επιλογή του
κεφαλαίου της παγκόσμιας αγοράς για κρατικό καπιταλισμό.
Στις
ακόλουθες γραμμές δεν περιγράφεται το θέμα του κρατικού καπιταλισμού –
κεντρικού σχεδιασμού ως απορρέον από τη συνολική κίνηση του κεφαλαίου ως
ολότητας. Κι αυτό γιατί προκειμένου να γίνει κάτι τέτοιο, αντικειμενικά
απαιτείται ένα κύμα αγώνων και εξεγέρσεων που να στοχοποιούν τον κρατικό
καπιταλισμό, δηλαδή την τρέχουσα πολιτική και διοικητική μορφή του κεφαλαίου
που εμφανίζεται διαχωρισμένα αλλά και μέσα από τις στιγμές της ενότητας ως η
ίδια η συγκρότηση του καπιταλιστικού κράτους και του καπιταλιστικού κρατικού
δικαίου.
Από
αυτήν την άποψη, αυτό το οποίο φέρνουμε στο φως, είναι η επίδραση της ανάδυσης του
κρατικού καπιταλισμού στις διακυμάνσεις της κρατικής επιστήμης και τις μυστικοποιήσεις
και ιδεολογικοποιήσεις στις οποίες αυτή προβαίνει ώστε να προμοτάρει στους υπηκόους
τις νέες πολιτικές και θεσμικές καπιταλιστικές μορφές.
ΙΙ.
Από
τα χρόνια του Λένιν, σε πολλές εκδοχές Κρατικής Επιστήμης οι όροι μονοπώλιο,
κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός, αυτοματοποιημένος κεντρικός σχεδιασμός
λειτουργούσαν σημειωτικά ως έσχατον: το τελευταίο στάδιο πριν τη μαθηματικά
αναμενόμενη παγκόσμια επικράτηση του σοσιαλισμού.
Η
εργατική κριτική, αλλά και οι νοήμονες στιγμές της καπιταλιστικής οικονομικής
επιστήμης με διάφορους τρόπους έχουν καταδείξει ότι η αντιιμπεριαλιστική πολιτική
οικονομία του (αντι-)μονοπωλίου πέρα από ότι τελεί σε λογική και συστηματική
αντίφαση προς το μαρξικό έργο και ανάλυση, δεν στηρίζεται στην εμφάνισή της ως
απόλυτο από τα εμπειρικά δεδομένα μέσα από τα οποία αποτυπώνεται και εξωτερικεύεται
η κίνηση των οικονομικών κατηγοριών.[9]
Σε
μια προσπάθεια περαιτέρω εκλογίκευσης και απομυστικοποίησης, μπορεί να ειπωθεί
ότι στις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες τέτοιες τάσεις (μονοπώλησης,
σχεδιασμού κλπ) επιβάλλονται μέσα από την οργάνωση, πραγμάτωση
και υλοποίηση της πολεμικής δραστηριότητας και από την πολεμική[10]
οικονομία –άλλωστε, αυτές οι τάσεις στις περισσότερες των περιπτώσεων παρατηρούνται στους τομείς
της πολεμικής οικονομίας (πλευρές από βιομηχανία εξορύξεων, ενέργειας,
μεταλλουργίας, πληροφορικής, τεχνολογίας, μεταφορών, θεάματος). Αυτό φυσικά για
κάποιους αποτελεί κατ’ αντίστροφη νοητική πορεία αντικειμενική απόδειξη
για την ορθότητα του Χόμπσον, της θεωρίας περί ΚΜΚ κοκ.
Από
την οπτική της Κριτικής Ιστορίας ή και μιας κριτικής εννοιολόγησης της ενεργότητας
της Ιδέας, στην Κρατική Επιστήμη το αντικειμενικό μεταστρέφεται σε υποκειμενικό
και vice versa. Από μια νεοθετικιστικά ρεαλιστική αντιίμπ
άποψη, ο κρατικός καπιταλισμός επιβάλλεται επί της συγκυρίας από την αντικειμενικότητα του
μονοπωλιακού κεφαλαίου (χωρίς βέβαια να παρέχεται μια συνολική εξήγηση ή
ερμηνεία για την νεοφιλελεύθερη ιστορική περίοδο του 1970-2010) σε τέτοιο βαθμό
όπου η μορφή (το κράτος) συγχωνεύει το περιεχόμενο (το κεφάλαιο), και κατ’
αυτόν τον τρόπο συνολικά ο καπιταλισμός στη φαινομενικότητά του αναπτύσσεται ως
κενός φορμαλισμός: καπιταλισμός (αντικειμενικότητα) και καπιταλιστικός
ρεαλισμός (υποκειμενικότητα) είναι ένα και το αυτό. Από μια ποιοτικά
διαφορετική άποψη εργατικής κριτικής, ο κρατικός καπιταλισμός είναι το θεσμικό
επιφαινόμενο του σύμφωνα με τη Ρόζα μιλιταρισμού ως τρόπου συσσώρευσης και
αναπαραγωγής του κεφαλαίου.
III.
Ο
όρος μονοπώλιο χαρίζει στην Κρατική Επιστήμη τον κατά φαινόμενο ανυπέρβλητο
θετικισμό του αυτοματικού. Στη λεξιμαγεία του δεν υπάρχει κάτι πιο αντικειμενικό,
πιο αντι-κείμενο erga
omnes από την ιδέα του μονοπωλίου. Η ιδέα αυτή
(αποδίδουσα μια τεχνοκαπιταλιστική και τεχνοφυλετική ουτοπία περί πλήρους
καθυπόταξης της υποκειμενικότητας και του υποκειμένου) έχει χρησιμοποιηθεί
ευρέως για την οργάνωση και νοηματοδότηση εξουσιαστικών, οικονομικών,
πολιτικών, ιδεολογικών σχέσεων. Eίναι σχεδόν ταυτισμένη με την Κρατική Επιστήμη επειδή
αποκρύπτει βασικές ιδιότητες και δυναμικές του λεπτομερειακού και συλλογικού
εργάτη, της ίδιας της ζώσας εργασίας μέσα στο γενικότερο οικονομικό προτσές.
Η
οργάνωση της οικονομίας από εκεί που είχε φτάσει μέσα από την ανάπτυξη της ταξικής
πάλης στο να επισκιάζεται και ενεργά να προσδιορίζεται από τον ζώντα βιομηχανικό οργανισμό-το συλλογικό εργάτη, από το αυτόματο της γενικής νοημοσύνης, πλέον κυριαρχείται
από έναν όρο ο οποίος εμφανίζεται στη διαδικασία διαμόρφωσης των τιμών και σε
άμεση συσχέτιση με αυτές, αλλά χρησιμοποιείται -ως απολυτοποιητική χωριστική μορφή- επί του πρακτέου για να καθιερώσει
έναν τρόπο οικονομικής διοίκησης, καθυπόταξης, λογοκρισίας, βιοπολιτικής, εξουσίας
και των διαμεσολαβήσεών των. -Η ιδέα του μονοπωλίου και οι discourses περί αυτού είναι η Σπινοζιστικά άγρια,
ανέλεγκτη υποκειμενικότητα του ίδιου του καπιταλιστικού ανταγωνισμού.
Η
νομιμοποίηση αυτής της νέας εξουσίας έχει να κάνει με την παρουσίαση και
αναπαραγωγή του γραμμικού, αντικειμενικά προ-οδευτικού και αντικειμενικά
αυτοματικού (στο δημώδες λεξιλόγιο νομοτελειακού) τρόπου σχηματισμού του
μονοπωλίου, ώστε αυτό τίθεται ως απαράβατος και αναγκαίος -σχεδόν κανονιστικός-
όρος για κάθε προλεταριακή εξέγερση και επαναστατική έφοδο.
Ο
Νικ Λαντ στα early
nineties απέδωσε υπερκαταληπτικά (δηλαδή μέσα από
τις απωθήσεις του κρατικού και καπιταλιστικού φαντασιακού και υποσυνειδήτου)
τον αυτοματικό χαρακτήρα του μονοπωλίου μέσα από τον όρο της τεχνοκαπιταλιστικής
μοναδικότητας.[11]
Απ’ αυτήν την άποψη, το μονοπώλιο αποδίδει τον υποκειμενισμό της καπιταλιστικής
τελείωσης στην ιδεατή μορφή του απόλυτου αντικειμενικού -στην ιδεατή μορφή του
αυτοματικού.
Περίπου
το ίδιο ισχύει και για το κατ’ ιδέαν σοσιαλιστικό φαντασιακό και υποσυνείδητο: αν ο
όρος μονοπώλιο αντικατασταθεί με τον όρο κεντρικό σχεδιασμό, κι αυτός προβάλλει
ως ιδεατή μορφή του απόλυτου αντικειμενικού -αυτοματικού.
Τεράστιες
συσκευές (υπερ-)λογικών μηχανών που τρέχουν όλα τα προγράμματα σοσιαλιστικής
οργάνωσης, ανάπτυξης και επιτήρησης επιτηρούμενες και ελεγχόμενες από πάνσοφους
τύπους με λευκές ρόμπες. Αφάνταστη ανάπτυξη κάθε μορφής λογιστικής και
λογισμικής επιστήμης μέσα από τον ανταγωνισμό μεταξύ καπιταλιστικών και
σοσιαλιστικών αλγορίθμων και νευρορίθμων … έλλειψη κομματικού οξυγόνου
Εξορύκτες
του Πραγματικού
[1] GWF
Hegel, Phänomenologie des Geistes, Vorrede: Vom wissenschaftlichen Erkennen, Verwandlung
des Vorgestellten und Bekannten in den Gedanken, Werke, Band III, Frankfurt am
Main, Suhrkamp, 1970, S. 36, απόσπασμα
[2] Karl
Marx, Das Kapital, Band III. Der Gesamtprozeß der kapitalistischen Produktion, VII.
Die Revenuen und ihre Quellen, 49. Zur Analyse des Produktionsprozesses, 50.
Der Schein der Konkurrenz, MEW, Band 25, Berlin, Dietz Verlag, 1965, S. 872, απόσπασμα
[3] Ενδεικτικά βλ. Christian Fuchs, “Donald Trump: A Critical
Theory-Perspective on Authoritarian Capitalism”, tripleC 15(1): 1-72,
2017, https://d-nb.info/1211815323/34,
Ilias Alami, State Capitalist Mutations
Under Trump 2.0, The Law and Political Economy Project, https://lpeproject.org/blog/state-capitalist-mutations-under-trump-2-0/
[4] Βλ. Jeff Manza and
Ned Crowley, “Working Class Hero? Interrogating the Social Bases of the Rise of
Donald Trump”, The Forum 2017; 15(1): 3–28, andrew j. cherlin, “White
Working-Class Support for Trump, Contexts, Vol. 20, No. 2 (Spring 2021),
pp. 30-35, https://www.americanprogress.org/article/how-to-evaluate-whether-trump-delivers-for-the-working-class/,
https://en.wikipedia.org/wiki/Category:MAGA_Communism,
https://www.theguardian.com/us-news/article/2024/may/24/what-is-maga-communism
[5] Βλ. https://www.rtsg.media/p/soviet-planning-demystified
[6] Βλ. https://www.rtsg.media/p/corporate-governance-in-the-peoples,
για τη μετάφραση στα ελληνικά βλ. https://epanen.ilhs.gr/2025/03/17/etairiki-diakivernisi/?fbclid=IwY2xjawJFPoZleHRuA2FlbQIxMAABHdEU_5es1DZcA3rKJ-dwUCf0INTqIHi1LdYONTJ2uylyeo5YG-8VGlbYDg_aem_JzXQtglcnhHkbIEsS5zUIg#_ednref38
[7] Βλ. https://en.wikipedia.org/wiki/Fifteenth_five-year_plan
[8] Ενδεικτικά βλ. https://www.seafarerfunds.com/prevailing-winds/are-china-s-economic-challenges-cyclical-or-structural/,
https://www.ecb.europa.eu/press/economic-bulletin/articles/2024/html/ecb.ebart202405_01~a6318ef569.en.html,
https://rhg.com/research/after-the-fall-chinas-economy-in-2025/,
https://www.gisreportsonline.com/r/china-deflation/
[9] Ενδεικτικά βλ. George J. Stigler, Occasional Papers from The Law
School, The University of Chicago, Number 19, “The Economists and the Problem
of Monopoly”, 1983, Ben Fine, Andy Murfin, “The political economy of monopoly
and competition: A critique of monopoly and stagnation theory”, International
Journal of Industrial Organization, Volume 2, Issue 2, June 1984, pp.
133-146, Paul Auerbach and Peter Skott, “Concentration, competition and
distribution - a critique of theories of monopoly capital”, International
Review of Applied Economics, Volume 2, 1988, pp. 42-61, Anders Molander, Μονοπώλια και σοσιαλισμός στην ανάλυση του ιμπεριαλισμού από τον Λένιν, https://dialytiko.espivblogs.net/2023/04/08/monopolia-kai-sosialismos-stin-analysi-toy-imperialismoy-apo-ton-lenin/,
Insurgent Notes, Κριτική της λενινιστικής θέσης για τον ιμπεριαλισμό, https://dialytiko.espivblogs.net/2023/02/04/kritiki-tis-leninistikis-thesis-gia-ton-imperialismo/
[10] Ενδεικτικά βλ. James K. Galbraith, “The Meaning of a War Economy”, Challenge,
Vol. 44, No. 6 (November-December 2001), pp. 5-12.
[11] Βλ. Nick Land, Meltdown,
http://www.ccru.net/swarm1/1_melt.htm
No comments:
Post a Comment