Κλείνοντας τους ασκούς του Αιόλου. Η παρουσία και οι αποτυπώσεις του ιστορικού Ρωσικού πολιτικού κινήματος στον νότιο χώρο

Εισαγωγικά

Με τον όρο ιστορικό Ρωσικό πολιτικό κίνημα συνοψίζουμε όλες τις πολιτικές οργανώσεις και τα θεωρητικά ρεύματα, που προηγήθηκαν της Οκτωβριανής Επανάστασης. Αξίζει να σημειωθεί, ότι μέσα σε αυτό ο μπολσεβικισμός ήταν και είναι τρανταχτή μειοψηφία εκ ποσοτικής άποψης. Αντλούμε ενεργή και εμπειρική γνώση για αυτό το κίνημα κύρια από τους κοινούς εργατικούς και πολιτικούς αγώνες, από την ενεργή παρουσία και επίδραση της Ρόζας στις γραμμές του, καθώς και από τις κατά καιρούς ανακύπτουσες πολιτικές και θεωρητικές αντιπαραθέσεις.¹ 

Μπορεί να ειπωθεί, ότι το εν λόγω κίνημα αναβίωσε κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1990 επί της διάλυσης της ΕΣΣΔ και του αναγγελθέντος τέλους του Λενινισμού. Ωστόσο, δεν μας αφορούν οι σχέσεις του με το "τι γίνεται" κατά καιρούς στην πολιτική ζωή της Ρωσίας, αλλά η αποτύπωση της πολιτικής του στον Ευρωπαϊκό νότο, και σε δεύτερο χρόνο η επιρροή του στις αντίστοιχες πολιτικές και θεαματικές σκηνές. Για την πληρότητα της γνώσης, αναφέρουμε ότι αναπτύσσεται σε συνθήκες οργανωτικού και εν μέρει πολιτικού διαχωρισμού από τον αντίστοιχο Γερμανικό χώρο. 

Επίσης, οι σχετικά πρόσφατες επέτειοι των 100 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση και η τρέχουσα από τον θάνατο του Λένιν συνοδεύθηκαν από μία χαμηλής έντασης έκρηξη εκδόσεων, συνεδρίων, ημερίδων, εκδηλώσεων, αφιερωμάτων, κάτι που εκ των πραγμάτων αναζωογόνησε το εν λόγω πολιτικό κίνημα και πιθανά το τροφοδότησε με νέες δυνάμεις.

Δεν παρουσιάζουμε τον μπολσεβικισμό και τον Λενινισμό μέσα σε αυτό. Αρκούμεθα να αναφέρουμε, ότι στον ίδιο χώρο, όπως και σε άλλους ή σε ποιοτικά διαφορετικούς, ο Λενινισμός, και ο Τροτσκισμός, καθώς και ο Σταλινισμός, αναπτύσσονται μέσα στις προσίδιες κομμουνιστικές, αριστερές, αντιίμπ οργανώσεις και κόμματα, καθώς και σε ιδιότυπες διαδικασίες μπολσεβικοποίησης τμημάτων της αναρχίας. Το τελευταίο είναι η πιο πρόσφατη Λενινιστική επιτυχία, αλλά κάτι που δεν μας αφορά. Για μας, το πιο σημαντικό και βασικό στον Λενινισμό είναι η δυνητικότητα ποιοτικής μετατροπής του σε επιστήμη, σε μορφή άμεσης παραγωγικής δύναμης, ανεβασμένη ως το επίπεδο της πιο προηγμένης βιομηχανικής παραγωγής cyborg.

Τούτου δοθέντος, πρέπει να αναγνωρίσουμε, ότι οι ιστορικοί κύκλοι της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Εργασίας έχουν διαχωρισθεί από αυτό που παρουσιάζουμε ως Ρωσικό πολιτικό κίνημα, ενταγμένοι στο ίδιο το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα εκάστης χώρας.

Επισημαίνουμε, ότι πρόσφατες στρατηγικού χαρακτήρα εξελίξεις στον ευρύτερα Ρωσικό και προσοίκειο μετα-σοβιετικό χώρο (Ουκρανικός πόλεμος, εργατική εξέγερση σε Καζακστάν κατά τον χειμώνα του 2021-2022,² συνεχής πολιτική σύγκρουση σε Γεωργία, αντιπαραθέσεις Τουρκίας-Ρωσίας, σχέσεις Κίνας-Ρωσίας-ΛΔ Κορέας, διεργασίες σε μπλοκ της Αστάνα κλπ.) έχουν αναθερμάνει το παρουσιαζόμενο κίνημα και ανά περιστάσεις το φέρνουν στο επίκεντρο της προσοχής.

Τα “Μαρξιστικά Νομικά” και οι χωλαίνουσες δουλίτσες

Όπως έχουμε παρουσιάσει, ο Λένιν ανδρώθηκε θεωρητικά και επιστημονικά μέσα από την αντιπαράθεσή του αρχικά με τους Ναρόντνικους, και στην συνέχεια με τους κύκλους των λεγόμενων “Μαρξιστών Νομικών”³ κύρια επί ζητημάτων πολιτικής οικονομίας.⁴ 

Αυτό το Συλλογικό ρεύμα έχει παρουσία μέσα από δραστηριότητες αριστερού δικαιωματισμού και μιας συστηματικής εμμονής στην κρατική θεωρία, και στην κρατική επιστήμη. Φυσικά, αυτό τους καθιστά πάλι ανά περιστάσεις προνομιακούς συνομιλητές με διάφορα κέντρα απ' το Γερμανικό και ΕΕ κατεστημένο, καθ' όσον η πολιτική και ακαδημαϊκή παραγωγή τους, φαίνεται ότι παρέχει λύσεις σε αναφύοντα κρατικά, και δημόσια οικονομικά ζητήματα. Στην συνολικότητά του, ο τρέχων πολιτικός χαρακτήρας αυτού του ρεύματος (εκφραζόμενος κυρίως από τον Μιχαήλ Τούγκαν Μπαρανόβσκυ, στοιχεία του οικονομικού έργου του οποίου έχουμε αναδείξει) έγκειται στην υπεράσπιση και αναπαραγωγή ενός δοσμένου βαθμού σχετικά προηγμένης ανάπτυξης Ευρωπαϊκής δημοκρατίας.

Πρώιμος Ισκρισμός και Νεγκρικός νεο-Λενινισμός

Το νέο στοιχείο προέκυψε κατά τα χρόνια ξεσπάσματος της καπιταλιστικής κρίσης από το ότι πολιτικές οντότητες της πρώιμης Ίσκρα⁵, οι οποίοι στη συνέχεια προσχώρησαν στους Μενσεβίκους (ενδεικτικά αναφέρονται Πάβελ Αξελρόντ, Ιούλιος Μαρτόβ, Αλεξάντερ Ποτρέσοβ) οσμώθηκαν και ιδιοποιήθηκαν στοιχεία από τον Νεγκρικό νεο-Λενινισμό. Αυτό ανά περιπτώσεις τους προσέδωσε την ικανότητα (αντι-)ηγεμονικής πολιτικής παρέμβασης μέσα στην γενικότερη πολιτική διαπάλη.

Θεωρούμε, ότι αυτό το ρεύμα δεν είναι κάτι στατικό ή στεγανοποιημένο. Αντίθετα, από το όλο παρουσιαζόμενο πολιτικό κίνημα διαθέτει την μεγαλύτερη ευελιξία και διαθεσιμότητα μετασχηματισμού και θεωρητικοεπιστημονικής ανάπτυξης, καθώς και την περισσότερη επιθυμία συνεργασίας με τις συλλογικότητες του Γερμανικού, Φραγκικού και Ιταλικού κομμουνιστικού κινήματος, ανεξάρτητα, αν τα καταφέρνει κάθε φορά.

Η συνολική ικανότητα του Εσερισμού

Αναμφίβολα, η παράδοση του Εσερισμού δίνει τον πολιτικό τόνο και διαθέτει την στρατηγική ανάλυση μέσα σε όλο αυτό το πολιτικό κίνημα. Αυτό δεν προκύπτει τόσο από οργανωτική δουλειά, αλλά από το ότι ενεργές παρουσίες σαν του Τσερνόφ σφυρηλατούν μια θεωρητική και πραγματική συνοχή στην γεωστρατηγική ανάλυση.

Αυτό που διακρίνεται, είναι μια in tacit ή ακόμα και πιο ρητή δημιουργία γεωστρατηγικών αντιστοιχίσεων με τα δεδομένα διεθνολογίας, εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Σε αυτήν την οπτική, έστω και κάπως χοντροκομμένα, μπορεί να ειπωθεί, ότι ο Πρωσισμός αντιστοιχεί στην Ισραηλινή πολιτική του χωροφύλακα, η Πολωνική ανεξαρτησία στο Παλαιστινιακό (όπως στις δεκαετίες του 1970 και 1980 αντιστοιχούσε εξ ίσου στο Ιρλανδικό), ο Τσαρισμός στην Αμερικανονατοϊκή πολιτική, η προτεραία αυτών Ιερά Συμμαχία στα ΕΕ κέντρα των Βρυξελλών. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό συνιστά το ότι η κριτική τους στον πόλεμο και τον μιλιταρισμό από εργατική σκοπιά συγκροτεί σημεία διεπαφής και συνεργατικότητας με όλα τα συνεπή εργατικά ρεύματα, ανεξαρτήτως θεωρητικής αναφοράς.

Ωστόσο, για μας οι γεωστρατηγικές αναλύσεις από μόνες τους (ιδιαίτερα στο μέτρο κατά το οποίο είναι ουμανιστικά υποστασιοποιημένες, κι ακόμα περισσότερο έμφυλα φετιχοποιημένες) ακόμα κι αν αλληλοαποκλείονται μεταξύ τους, δεν αποτελούν αφορμή συνολικού διαχωρισμού, πόσω μάλλον οι τσακωμοί περί κρυπτόμενων θεολογικών-δογματικών ζητημάτων, τα οποία έχουν επίδραση και βαρύτητα συνολικά στον χώρο της Ρωσικής και Δυτικοασιατικής πολιτικής. Ομοίως, οι εκάστοτε εκλογικές προτιμήσεις δεν μας δίνουν αφορμές για διαχωρισμούς.

Επομένως, το ερώτημα “τί να κάνουμε” και οι παραλλαγές του δεν τίθεται αφ' ημών, ούτε ενώπιον ημών, αλλά πρόκειται για ερώτημα, το οποίο αφορά σχεδόν αποκλειστικά το συνολικό Ρωσικό πολιτικό κίνημα, στο μέτρο κατά το οποίο αναπαράγει τις αντιφάσεις εκείνης της εποχής. Σημειώνουμε, ότι είναι ένα ερώτημα, το οποίο απαντιέται μέσα από την υπέρβαση ή κατάργηση των ίδιων των οργανωτικών συνθηκών Λενινιστικής πολυδιάσπασης και κατακερματισμού -και γι' αυτό ακριβώς δεν μας αφορά.

Το πραγματικό πρόβλημα

Στην οπτική μας το επαναστατικό εργατικό κίνημα είναι τέτοιο, διότι έχει ξεπεράσει την πολιτική εκπορευόμενη από την Γερμανική Ιδεολογία και στον ίδιο χρόνο μεθοδολογικά και επιστημολογικά αναπτύσσεται με διαλεκτικό, παραγωγικοβιομηχανικό τρόπο και όχι με σχολαστικιστικό. Απ' αυτήν την άποψη, η εργασία ως προτσές παρέχει τα ασφαλή κριτήρια αντικειμενικότητας, καθίσταται το βασικό μετασχηματιστικό πεδίο. 

Επομένως, φρονούμε, ότι το κεντρικό πρόβλημα (από πραγματική σκοπιά) του Ρωσικού πολιτικού κινήματος είναι το ίδιο το διαπιστωμένο απ' τον Λένιν πρόβλημα, το οποίο εκτίθεται στο “Υλισμός και Εμπειριοκριτικισμός” και στα "Φιλοσοφικά Τετράδια", στην κύρια μορφή του λογικού θετικισμού, του καταφασισμού, και δη στην μορφή του Μαχισμού.

Αυτό -δεν διστάζουμε να το πούμε- διαμορφώνει συνθήκες επιστημονικής και μεθοδολογικής οπισθοδρόμησης και υπανάπτυξης -όχι σε σχέση με τις δικές μας επιθυμίες- αλλά σε σχέση με τα ζητήματα που θέτει η επιστημονική ανάπτυξη των προηγμένων καπιταλιστικών χωρών. Από την πλευρά μας η κριτική ενάντια σε αυτό έχει κατατεθεί. Η επίλυσή του είναι πολιτικό πρόβλημα ανάπτυξης του ίδιου του κινήματος που παρουσιάσαμε, και στην κύρια πλευρά του πρόβλημα Λενινιστικής ανάπτυξης και υπευθυνότητας.

Σε τελική ανάλυση, πρέπει να είναι ξεκάθαρο, ότι το εν λόγω πολιτικό κίνημα είναι ενταγμένο στον ιστορικό χώρο της εργατικής σοσιαλδημοκρατίας, κύρια του ΣΔΕΚΡ στις σχέσεις του με το ιστορικό SPD και με το ιστορικό PSI. 

1 Βλ. The Complete Works of Rosa Luxemburg, Volume III: Political Writtings 1. On Revolution: 1897-1905, Edited by Peter Hudis, Axel Fair-Schulz, and William A. Pelz, Translated by George Shriver, Alicja Mann, and Henry Holland, Verso, London, New York, 2019, Organizational Problems of Russian Social Democracy (Leninism or Marxism?) (1904), https://rosaluxemburg.org/en/material/2741/, The National Question (1909), https://www.marxists.org/archive/luxemburg/1909/national-question/index.htm, Die russische Revolution (1922) http://www.mlwerke.de/lu/lu3_106.htm

2 Βλ. https://en.wikipedia.org/wiki/2022_Kazakh_unrest

3 Βλ. https://en.wikipedia.org/wiki/Legal_Marxism#:~:text=Legal%20Marxism%20was%20a%20Russian,Tugan%2DBaranovsky%20and%20Semyon%20Frank.

4 Βλ. Ο Λένιν στην Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας. Για την ενίσχυση του Εργατικού Σοσιαλισμού, 20/2/2024, https://theshadesmag.wordpress.com/2024/02/20/gia-tin-enishisi-tou-ergatikou-sosialismou/

5 Ενδεικτικά βλ. https://en.wikipedia.org/wiki/Iskra